ธรรมปัจเวกขณ์
วันที่ ๖ สิงหาคม ๒๕๒๕

เราเตือนกันทุกวัน ก่อนฉัน เราก็มีการให้สัญญาณ เพื่อฝึกหัด ฝึกหัดที่จะพิจารณา ฝึกหัดที่จะรู้จัก เหตุการณ์ และสัมผัส ทุกขณะจิต ไม่ว่าจะสัมผัสเล็ก สัมผัสใหญ่ ทุกอิริยาบถ เราจะมีการพิจารณา มี สติสัมปชัญญะ มีธัมมวิจัย กระทำกัน ด้วยความตั้งใจ พากเพียร โดยอิทธิบาท และเราก็จะรู้กุศล อกุศล รู้สิ่งดีสิ่งไม่ดี ตามภูมิปัญญา อันพ้นอคติให้ได้ รู้จักทิศทาง แห่งสัมมา - มิจฉาชัดเจน เมื่อเลือกได้แล้ว เราก็พยายาม พากเพียร ที่จะกระทำตน ที่ได้เลือก ให้สู่กุศล ทุกครั้ง ทุกคราไป---

การปฏิบัติธรรมด้วย มรรคองค์ ๘ เป็นเรื่องละเอียด และทำได้มาก ช่องทางที่จะได้ปฏิบัติมาก มีผลได้เร็ว ผู้ใดเข้าใจ ทิศทางการปฏิบัติมรรค ทางปฏิบัติได้แท้ ได้ชัด ทำด้วยทุกเวลา จุดใดที่เป็น องค์ประกอบ เป็นวิธีการ ที่จะเป็นอุปการะ ในการปฏิบัติ เราก็มีกรรมวิธี เพิ่มขึ้น กระทำส่งเสริม ให้แนบเนื่อง ให้เป็นผล ที่มีประสิทธิภาพสูง ในการที่จะเข้าสู่วิมุติ ได้มากๆ จะได้เป็น ผู้ในทางธรรม สูงขึ้น---

เราได้ศึกษาและก็ได้อบรม ได้ปฏิบัติ ความรู้ก็มีมาก ความเพียรก็เพิ่มขึ้น ขอให้พวกเรา ได้เข้าใจ ในการปฏิบัติ ให้ชัดแจ้งว่า เราต้องทำ ต้องรู้ตัวเอง ของคนอื่น ก็เป็นของคนอื่น ของเราก็เป็นของเรา ต้องพิจารณา ธาตุแท้ ต้องพิจารณาสภาวะ จริงๆ พิจารณาของจริง ที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ แล้วเราก็พยายาม กระทำกับมัน ให้มันถูก จังหวะจะโคน ให้มันได้ อย่างละเอียด ถี่ถ้วน เราจะเป็นผู้ที่ เก็บละเอียด หรือ จะเป็น ผู้ที่จะกระทำ การสั่งสมบุญ หรือ ความชำระล้าง ละหน่ายคลาย ด้วยการพิจารณา หรือ รู้เห็น ไม่ใช่กระทำไป โดยสุ่มสี่สุ่มห้า ไม่มีการพิจารณา ไม่มีการรู้เห็น ทำดายๆ ไป ตามๆกัน ตามๆคนอื่น กันอย่างไม่รู้ดี รู้ชั่ว ไม่รู้สภาวะที่แท้ อย่างนั้นป่วยการ และเสียเวลา มามากแล้ว---

เพราะฉะนั้น ขอให้พวกเราได้สำคัญ ในคำว่า พิจารณา สำคัญในคำว่าสติ สัมปชัญญะ ปัญญา รู้ รู้ทุกขณะ ที่จะทำ ให้ตรงทาง ตรงมรรค ไม่ว่าจะคิด ไม่ว่าจะพูด ไม่ว่าจะกระทำการงาน จะอยู่ด้วย บทบาทอันใด ที่เป็น อยู่มาก ก็ตาม หรือ จะแม้น้อย เราก็จะพยายามทำ ให้เกิดอุปการะ แก่ตนเสมอๆ---

เรื่องการปฏิบัติธรรมของ พระสัมมาสัมพุทธเจ้า การพิจารณา จึงเป็นตัวสำคัญมาก ในการปฏิบัติธรรม อย่าทำอะไร โดยไม่พิจารณา พิจารณา แล้วตั้งอยู่ หรือเสวย หรืออาศัยพักพิง ของอย่างหนึ่ง พิจารณาแล้ว อดกลั้น ของอย่างหนึ่ง พิจารณาแล้วเว้นขาด ของอย่างหนึ่ง พิจารณาแล้วบรรเทา ของอย่างหนึ่ง ซึ่งเป็นที่พักพิง ๔ ประการ---

ผู้ใดได้อาศัยสิ่งนี้ ผู้นั้นชื่อว่า ผู้มีธรรมะ อันพระอริยะได้อาศัย หรือ สิ่งที่พระอริยะ มีอยู่เป็นอยู่ เมื่อผู้ใด มีสิ่งที่ได้อาศัย ได้มีอยู่ เป็นอยู่ สมส่วน ผู้นั้นก็ได้สะสมบุญ หรือสะสม สิ่งที่ได้พากเพียร ปฏิบัติ ได้มรรค ได้ผล อย่างแท้จริง คำว่า พิจารณาแล้ว ค่อยตั้งอยู่ ค่อยพักพิง ค่อยอาศัย สิ่งอย่างหนึ่ง หรือ ของอย่างหนึ่ง หรือ สภาพอย่างหนึ่ง พิจารณาแล้ว อดกลั้น ของอย่างหนึ่ง หรือสภาพอย่างหนึ่ง พิจารณาแล้วเว้นขาด หลุดพ้นให้ได้ ของอย่างหนึ่ง สภาพอย่างหนึ่ง และพิจารณาแล้ว ก็เห็น ความบรรเทา หรือได้ บรรเทา ของอย่างหนึ่ง สภาพอย่างหนึ่ง---

ขอให้เข้าใจสภาวธรรม ที่พักพิง ๔ นี้ให้ชัดเจน ผู้ใดเห็น ๔ อย่างนี้อยู่ แล้วก็กระทำได้ตลอด เรื่อยไป ผู้นั้น ปฏิบัติธรรม มีที่อยู่ของพระอริยะ อย่างจริงจังแท้แล สาธุ.---