ธรรมปัจเวกขณ์ (๙๐)
๔ กุมภาพันธ์ ๒๕๒๕ ณ พุทธสถานปฐมอโศก

เอ้า! ก็ขอย้ำในการที่จะเพิ่มภูมินะ พระพุทธเจ้า ไม่สรรเสริญการหยุดอยู่ ทรงอยู่ หรือนั่งแป้นเท่าเดิม ป่วยการกล่าวไปใยถึงความเสื่อม นั่นท่านยิ่งไม่สรรเสริญแน่ เพราะแม้แต่เราไม่เสื่อมลง ท่านก็ไม่สรรเสริญ ทรงอยู่ หยุดอยู่เท่าเดิม ท่านไม่สรรเสริญ เพราะฉะนั้น ต้องพยายาม ให้เรามีผลในการเจริญ หรือก้าวหน้าขึ้นๆ ยิ่งมีเหตุการณ์ มีอะไรต่ออะไรแรง รายรอบเข้ามานั่น มีเรื่องมีราว มีโน่น มีนี่อะไร สิ่งที่จะต่อสู้ได้นั้น ไม่มีอื่น นอกจาก สร้างแก่นให้โตขึ้น สร้างเนื้อ สร้างสาระ สร้างสิ่งที่มันเป็นตัวของจริง ของสำคัญ ความดีงาม ที่ถูกต้องสัจธรรมนั่นเอง ให้ยิ่งๆขึ้น อะไรอื่น มันสร้างไม่ได้หรอก ต้นไม้มันสร้างให้เราก็ไม่ได้ หมูหมากาไก่ มันทำให้เราก็ไม่ได้ ดินน้ำลมไฟอะไร ก็ทำให้เราไม่ได้ สิ่งที่จะได้ก็คือ ตัวคนหรือตัวบุคลากรเอง ตัวเราทั้งหมด แต่ละคนนั่นแหละ เราจะต้องพยายามเพิ่มภูมิ เพิ่มเนื้อหาแก่นสาร สัจธรรม ให้แก่ตนเอง เพิ่มขึ้นๆ

อันใดที่เราหย่อนเพียร เราไม่พากเพียร ปล่อยปละละเลย นั่งแป้นซะ เราก็สบาย สบายแล้ว มันพอได้ จะสบายๆอะไรทุกคน ก็พอได้ทั้งนั้นแหละ แต่อย่าประมาท อย่างนั้น พระพุทธเจ้าไม่สรรเสริญ พระพุทธเจ้าไม่สอนให้เราประมาท เราจะนั่งแป้นอย่างนั้นไปก็แย่ เพราะฉะนั้น ต้องพยายามพากเพียร บำรุงตน อบรมตน ขยันหมั่นเพียร ที่จะให้มันเจริญงอกงามโดยธรรม สร้างธรรมเสริมธรรมขึ้น โดยหลักการ อะไรก็พูดก็ย้ำเน้น แนะอยู่ตลอดเวลาๆ ยังเหลือแต่ว่า เราจะเพียรของเราเอง มีฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ยินดีขึ้นบ้าง ยินดีในการที่จะพากเพียรขยัน ยินดีในการที่จะปฏิบัติบำเพ็ญ ด้วยหลักการหลักเกณฑ์ มีมากมายหลายเหลี่ยม จับเข้ามา เป็นกรรมฐาน เป็นสิ่งที่จะปฏิบัติให้แก่ตนเอง อย่าปล่อยตนให้เสื่อม โดยที่ไม่รู้ตัว มีสติสัมปชัญญะ ปัญญา อ่านตน รู้ตัว ขณะนี้ บัดนี้ เรากำลังทำอะไรอยู่ ดีหรือชั่ว ดีกว่านี้มีอีกไหม เราจะทำให้ดีกว่านี้ได้อย่างไร พยายามขันเกลียว ขันชะเนาะตัวเอง เหยียบคันเร่งตัวเอง ขึ้นไปเรื่อยๆนะ ไม่ใช่ว่า จะให้ทำจนเกิน ก็ไม่ต้องเคร่งเครียดจนเกิน ทุกวันนี้ เราไม่เคร่งเครียดหรอก สบายๆ กลับหย่อน ไม่ใช่ว่าเคร่งเครียดนะ เห็นอยู่รู้อยู่ ไม่ได้เคร่งเครียดอะไร สบายๆ กลับหย่อนด้วยซ้ำ

เพราะฉะนั้น พยายามอุตสาหะ วิริยะขึ้น ให้พอเป็นพอไป ถ้าเคร่งเครียดเกินไป เลยเถิด มันเคร่งจัดเกินไป จะเห็น จะบอกเอง จะเตือนเอานะ มันเคร่งไป หยุด แต่นี่ ยังไม่เห็นปานนั้น เห็นว่าเรามีทางที่จะขึงเส้นพิณ สายพิณนี้ขึ้น ให้ตึงกว่านี้ ให้มันอยู่ในปานกลาง หรืออยู่ในพอดีได้ เห็นแต่เส้นพิณ หรือสายพิณนี้ มันหย่อนไปด้วยซ้ำ เราก็เลย ยังไม่ได้เท่าที่ควร

เอ้า! นี่ก็กำชับกำชากัน และก็บอกจุดบอกเป้าหมาย บอกอะไรต่ออะไรขึ้น ก็ทุกวัน เราก็บอกกัน กำชับกำชาเตือนกัน พากันไปสู่ดี เราจึงจะเชื่อว่า สู่สุคติ เราเดินทางขึ้นไปดี และก็ให้ดีขึ้น ให้มีการเดิน ไม่ใช่ดีโดยทรง แต่ดีโดยมีการเดิน การเจริญขึ้น เพราะว่าความจบของเรา ยังไม่ถึงที่ ก็มีสิ่งยังบกพร่อง สิ่งยังไม่งาม บริบูรณ์ของเรา ก็ยังมีอยู่อีกเยอะ อย่าประมาท ขอให้ทุกคน ตั้งอกตั้งใจพากเพียร เราจะได้กอบกู้ทั้งตนเอง กอบกู้ทั้งหมู่คณะ และมวลมนุษยชาติ ไปพร้อมๆกัน.

สาธุ

*****